Komentarze: 0
Pełny tekst można przeczytać w "Charakterach", nr 2/2004.
Hanna Hamer
"Motylek w occie, czyli sposoby na toksycznych ludzi
Jak postępować asertywnie"
Czasem ludzie postępują tak, że mamy ochotę schować się w mysiej
dziurze. Zachowania toksyczne, czyli zatruwające nam myśli i duszę,
rozpoznajemy po skurczu gardła, ucisku w klatce piersiowej, bólu
brzucha i napięciu mięśni. Objawy te sygnalizują lęk, smutek, wstręt
lub gniew. Sami też bywamy wobec ludzi toksyczni, nie zawsze zdając
sobie z tego sprawę.
Nie warto pozostawać w toksycznych stosunkach z innymi osobami. Z
pomocą przychodzi asertywne zachowanie. Postępować asertywnie to znaczy
skutecznie bronić własnych praw, reagując na obce "toksyny" stanowczo,
choć zarazem na tyle przyjaźnie, na ile się uda. Oto przykłady
toksycznych zachowań i możliwych reakcji.Gruboskórny to ktoś, kto cię
ośmiesza i poniża, by samemu się wywyższyć. Spytaj wprost: "Czy chcesz
mnie obrazić (dotknąć, sprawić przykrość)? Dlaczego?". Poinformuj o
swoich uczuciach i uświadom skutki: "Przykro mi, kiedy zachowujesz się
w ten sposób", "Nie mam ochoty dłużej cię słuchać", "Nie chcę spotykać
się z tobą, o ile nie zmienisz stylu bycia". Powiedz: "Czuję się
dotknięta, chociaż nie myślę o sobie w ten sposób", "Boli mnie, kiedy
bawisz się moim kosztem". Zaproponuj zmianę i pokaż pozytywne
konsekwencje: "Gdyby udało nam się spokojnie porozmawiać, mógłbym
lepiej zrozumieć, o co ci chodzi". Jeśli ten ktoś ma rację, najpierw mu
ją przyznaj, a potem wyproś sobie kategorycznie niegrzeczną formę:
"Masz rację co do..., ale zdecydowanie nie życzę sobie takich
epitetów".
Wulkan wrzeszczy, złości się i nie słucha cię. Aby go uspokoić, powiedz
na przykład: "Być może masz rację", "Coś w tym jest", "To może okazać
się interesujące". Używaj trybu przypuszczającego, który cię do niczego
nie zobowiązuje. Nie daj się wyprowadzić z równowagi.Despota odczuwa
przymus dominowania, nie liczy się z tobą i traktuje cię z góry. Nie
pozwól wejść sobie na głowę. Niechciana uległość szkodzi zdrowiu, zatem
naucz się mówić z naciskiem: "Nie, nie zrobię tego, mam już inne plany"
- uprzejmie, ale bardzo stanowczo. I powtarzaj to jak zdarta płyta -
tyle razy, ile potrzeba, bez usprawiedliwiania się.Triumfator musi
rywalizować i wygrywać, zawsze musi okazać się "lepszy". Ma za złe, że
nie skaczesz do góry z radości, gdy przegrywasz. Nazywa to niesportową
postawą. Graj z nim rzadko i niech stawką nie będzie twoje dobre
samopoczucie i spokój. Powiedz: "Nie zamierzam z tobą konkurować, to
nie wyścig szczurów".Motylek to osoba lekko traktująca zobowiązania.
Zakreśl wyraźnie granice swojej odpowiedzialności i nie pozwól obarczyć
się obowiązkami lekkoducha, a tym bardziej poczuciem winy, kiedy on coś
zawali. Mów wprost: "Ustaliliśmy, że zrobisz to, masz teraz niestety
problem" (uważaj: on ma problem, nie ty), "To, co robisz, sprawia, że
czuję się okropnie, nie chcę w tym uczestniczyć".Bryła lodu jest
chłodną osobą, trzymającą dystans, choć utrzymuje, że jesteś dla niej
kimś ważnym. Roztop lód, okazując konsekwentnie, choć delikatnie, swoje
uczucia. Chłód w zachowaniu bywa wyuczony, tak jak w przypadku wielu
mężczyzn, którzy obawiają się okazywać emocje, bo myślą, że się
ośmieszą.
Prowokator robi z igły widły. Przybiera różne maski. Niepokój innych
jest dla niego powodem do uciechy. Sprawia przykrości pod pozorem
przyjacielskiej przysługi. Donosi, sugeruje, podejrzewa, udaje dobre
intencje, uderza, gdy jesteś w kiepskiej formie. Wykorzysta przeciwko
tobie wszystko, czego niechcący się dowie. Nie daj się nabrać na
słodkie słówka. Zapytaj, czy chce cię zdenerwować. Poinformuj, że w
jego towarzystwie stale odczuwasz napięcie i nie lubisz tego. Wyjaśnij
dokładnie, co cię irytuje. Rób swoje, zachowuj się uprzejmie, uważaj na
każde słowo.
· Traktuj siebie i partnera jak równie ważne osoby.
· Unikaj atakowania lub podporządkowywania się cudzym wymaganiom.
· Informuj o swoich myślach i uczuciach, bez pouczania, krytyki i
okazywania wyższości.
· Zachowaj spokój.
· Utrzymuj kontakt wzrokowy.
· Wyprostuj się - taka postawa ułatwi głębokie oddychanie, pomoże
zmniejszyć napięcie i jaśniej myśleć.
· Bądź zwięzły i precyzyjny - pomoże ci to utrzymać uwagę
słuchacza i zwiększy moc przekazu.